(ภาพ:Whole Foods Plant-Based Diet อาหารสุขภาพของหมู่บ้านอายุวัฒนะที่หมู่บ้านปาอิง อำเภอตงหลาน เขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วง สาธารณรัฐประชาชนจีน )

ในยุคที่ผู้คนต้องเผชิญกับปัญหาสุขภาพที่ทั้งโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ความเครียด และสังคมผู้สูงวัยที่ขยายตัวอย่างรวดเร็ว ผู้คนจึงเริ่มหันมาให้ความสำคัญกับ “Wellness” หรือการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม เทรนด์สุขภาพนี้ไม่เพียงสะท้อนความเปลี่ยนแปลงในวิถีชีวิตของผู้คนทั่วโลก แต่ยังกลายเป็นแรงขับเคลื่อนเศรษฐกิจขนาดใหญ่ รายงานจาก Global Wellness Institute (GWI) คาดว่าอุตสาหกรรม Wellness ทั่วโลกจะเติบโตเฉลี่ยปีละ 7.3% ระหว่างปี 2023–2028 โดยในปี 2024 จะมีมูลค่าราว 6.8 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ และขยายแตะเกือบ 9 ล้านล้านดอลลาร์ ในปี 2028 คิดเป็น 6.8% ของ GDP โลก สะท้อนว่า Wellness ไม่ใช่แค่เทรนด์แต่เป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและระบบสุขภาพในอนาคต

ผศ.นพ.พันธ์ศักดิ์ ศุกระฤกษ์ ที่ปรึกษาคณบดีฝ่ายวิทยาการชะลอวัยและฟื้นฟูสุขภาพ และอาจารย์ประจำหลักสูตรบัณฑิตศึกษา วิทยาลัยการแพทย์แบบบูรณาการ (CIMw) มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ (DPU) ได้สะท้อนมุมมองว่า อุตสาหกรรม Wellness ในประเทศไทยยังมีโอกาสเติบโตอีกมากจากศักยภาพด้านแหล่งท่องเที่ยว ธรรมชาติ อาหารไทย และองค์ความรู้ด้านการแพทย์ผสมผสานทั้งแพทย์แผนไทยและแพทย์แผนปัจจุบัน หากมีการขับเคลื่อนเชิงระบบอย่างจริงจัง Wellness จะไม่ใช่แค่เทรนด์ชั่วคราว แต่จะกลายเป็นโอกาส ของประเทศ ในการยกระดับเศรษฐกิจ การท่องเที่ยว และคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างยั่งยืน

(ภาพ: ถ่ายที่สะพานอายุยืน Longevity Bridge ปราสาทเมืองฮากิ ประเทศญี่ปุ่น)

• สุขภาพที่ดี...ต้องครบทั้งกาย ใจ อาหาร และสิ่งแวดล้อม

ผศ.นพ.พันธ์ศักดิ์ เปิดเผยว่า เทรนด์ Wellness กำลังเติบโตในหลายมิติ โดยหนึ่งในแนวโน้มหลักคือ “การดูแลสุขภาพเพื่อความสุขสบาย” ที่ครอบคลุมตั้งแต่ Wellness Real Estate เน้นการออกแบบที่อยู่อาศัยให้เอื้อต่อสุขภาวะ เช่น มีพื้นที่สีเขียว ระบบกรองอากาศ และสภาพแวดล้อมที่ไม่ก่อให้เกิดความเครียด, Wellness Tourism การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพเน้นการฟื้นฟูร่างกายและจิตใจ รวมถึงเทรนด์ใหม่ที่มาแรงอย่าง Food Wellness ที่เน้นการกินอย่างมีสติและตระหนักรู้เพื่อสุขภาพที่ดีในระยะยาว และ Mental Wellness การดูแลสุขภาพจิตใจให้สมดุล มีสติ สามารถรับมือกับความเครียดและปัญหาในชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ

“หนึ่งในกลุ่มผลิตภัณฑ์ที่เติบโตเร็วและสร้างรายได้สูงที่สุดในยุคนี้คือ ผลิตภัณฑ์สุขภาพและความงาม ทั้งเครื่องสำอางและอาหารเสริม จุดเด่นของธุรกิจนี้คือ ไม่จำเป็นต้องใช้บุคลากรทางการแพทย์โดยตรง ก็สามารถทำการตลาดแบบตรงถึงผู้บริโภค (Direct Marketing) ได้ทันที ทำให้เข้าถึงกลุ่มเป้าหมายได้ง่ายและรวดเร็ว”

ในขณะเดียวกัน เทรนด์สปาเพื่อสุขภาพ หรือ Spa Wellness มีการพัฒนาไปอีกขั้น จากสปาทั่วไปสู่ระดับ “Designer Spa” ที่ออกแบบให้เชื่อมโยงกับภูมิศาสตร์และวัฒนธรรมของแต่ละพื้นที่ เช่น การพอกโคลนเพื่อบำบัดความร้อนที่ทะเล Dead Sea (Thermal Therapy), การแช่ออนเซนที่ประเทศญี่ปุ่น หรือการฝึกโยคะและสมาธิในประเทศบาหลี ซึ่งเป็นการผสานภูมิปัญญาท้องถิ่นกับแนวคิดสุขภาพอย่างกลมกลืน

• ไทยพร้อมขึ้นแท่นศูนย์กลาง Wellness แห่งเอเชีย

สำหรับประเทศไทยมีศักยภาพที่โดดเด่นในด้าน Wellness แบบองค์รวม ทั้งจากแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติ อาหารไทยที่หลากหลายและดีต่อสุขภาพ ตลอดจนความรู้ทางการแพทย์แผนปัจจุบันและแพทย์แผนไทยซึ่งเป็นที่ยอมรับ จึงเป็นจุดหมายสำคัญของนักท่องเที่ยวทั่วโลก โดยเฉพาะจากยุโรปและประเทศญี่ปุ่น จึงถือเป็นศูนย์กลางการท่องเที่ยวด้านสุขภาพในภูมิภาค

ผศ.นพ.พันธ์ศักดิ์ กล่าวต่อว่า โรงพยาบาลใหญ่ในประเทศไทยทั้งภาครัฐและเอกชนกำลังปรับแนวคิดทางการแพทย์จากการ “รักษาเมื่อเจ็บป่วย” ไปสู่ “การป้องกันก่อนป่วย” และเน้นการส่งเสริมสุขภาพให้แข็งแรงตั้งแต่ต้น และเริ่มเปิด Wellness Center มากขึ้น เช่นเดียวกับต่างประเทศอย่าง John Hopkins หรือ Cleveland Clinic ประเทศสหรัฐอเมริกาที่มองว่าการดูแลสุขภาพแนว Wellness จะเป็นแนวทางช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตและทำเงินได้

ในด้านจิตใจ ผู้คนกำลังเผชิญกับ “ความไม่สงบในใจ” จากสิ่งแวดล้อมและไลฟ์สไตล์ที่เร่งรีบในชีวิตประจำวัน และต้องเผชิญกับปัญหาภาวะต่อมหมวกไตล้า ฮอร์โมนต้านความชราลดลง เกิดภาวะนอนไม่หลับ กลางวันง่วง ส่งผลให้เกิดภาวะซึมเศร้า สมาธิสั้น ศูนย์ฝึกสมาธิแบบ Retreat จึงเริ่มมีบทบาทมากขึ้น เพื่อฟื้นฟูสุขภาพจิตแบบลึกซึ้ง (Inner Peace) รวมถึงการฟื้นความนิยมของการนวดไทย เช่น นวดแผนโบราณ นวดเชลยศักดิ์ ซึ่งไทยมีความเชี่ยวชาญอยู่แล้วก็ได้รับความนิยมอีกครั้ง ทั้งนี้มหาวิทยาลัยและสถาบันต่าง ๆ ก็กำลังพัฒนาหลักสูตร Wellness อย่างครบวงจร ทั้งในด้านวิชาการ การปฏิบัติจริง และการตลาด เพื่อสร้างบุคลากรที่พร้อมต่อยอดได้จริงในโลกธุรกิจสุขภาพ

“อุปสรรคหนึ่งของไทยคือ “การขาดการทำงานเป็นทีม” ซึ่งหากต้องการให้ไทยก้าวสู่การเป็นผู้นำด้าน Wellness ระดับโลก ทุกภาคส่วน ทั้งภาคเอกรัฐ ภาคเอกชน และมหาวิทยาลัย ต้องรวมพลังกันภายใต้แนวคิด “Thailand Wellness” โดยแบ่งบทบาทหน้าที่อย่างชัดเจน และมีหน่วยงานกลางบูรณาการให้ทุกภาคส่วนทำงานร่วมกัน”

• สามคลื่นใหญ่ของ Wellness ในอีก 10 ปีข้างหน้า

สำหรับในอนาคต 10–20 ปีข้างหน้า เทรนด์ Wellness จะขับเคลื่อนผ่าน 3 ด้านหลัก ได้แก่ 1. เทรนด์ Wellness สำหรับผู้สูงวัย เมื่อไทยเข้าสู่ยุค Silver Age อย่างเต็มตัว การดูแลผู้สูงวัยให้ Active ช่วยเหลือตัวเองได้ จะลดภาระค่ารักษาพยาบาลและสร้างคุณภาพชีวิตที่ดี 2. เทรนด์ Fertility Wellness รองรับคนรุ่นใหม่ที่แต่งงานช้า มีลูกยาก หรือไม่อยากมีลูก เทคโนโลยี Assisted Reproductive Technology หรือ ART จะเข้ามามีบทบาทอย่างมาก และอาจขยายไปถึงการปรับปรุงคุณภาพของไข่และสเปิร์มตั้งแต่วัยเด็ก และ 3. เทรนด์ Mental Wellness การฟื้นฟูพลังใจและการหาความสุขที่ยั่งยืนผ่านการออกกำลังกาย ฝึกหายใจ สมาธิ และ Forest Bathing เป็นการ “อาบป่า” ผ่านการเดิน สูดอากาศและอยู่กับธรรมชาติเพื่อฟื้นฟูร่างกายและจิตใจที่จะส่งผลต่อสมองและสุขภาพโดยรวมได้

(ภาพ:หมู่บ้านอายุวัฒนะของอำเภอปาหม่า เมืองเหอฉือ เขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วง สาธารณรัฐประชาชนจีน ที่มีคนอายุยืนมากกว่า 100 ปีจำนวนมากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก )

อีกหนึ่งกุญแจสำคัญที่จะเข้ามามีบทบาทมากขึ้นใน Wellness คือเทคโนโลยีดิจิทัล เช่น AI และ Big Data โดยช่วยติดตามสุขภาพแบบเรียลไทม์ในผู้สูงวัย เช่น การตรวจจับท่าทางการล้ม ความดันผิดปกติ และส่งต่อข้อมูลไปยังศูนย์สุขภาพชุมชนหรือโรงพยาบาลทันที ถือเป็นการดูแลสุขภาพเชิงรุกที่ใช้เทคโนโลยีช่วยดูแลแบบPersonalization ที่แม่นยำและตรงจุด

“Wellness” ไม่ใช่เพียงเทรนด์สุขภาพในปัจจุบัน แต่คือทิศทางสำคัญของอนาคตที่มุ่งเน้นการดูแลทั้งกาย ใจ และสิ่งแวดล้อมอย่างครบวงจร หากประเทศไทยสามารถพัฒนาเชิงนโยบายอย่างเป็นระบบ ส่งเสริมการทำงานร่วมกันของทุกภาคส่วน และบูรณาการจุดแข็งด้านการแพทย์ การท่องเที่ยว และวัฒนธรรม เข้ากับเทคโนโลยีสมัยใหม่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ก็มีศักยภาพที่จะก้าวขึ้นเป็นผู้นำด้าน Wellness ในภูมิภาค และยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนได้ในทุกมิติ

บทความก่อนหน้า

เวทีเสวนาใน ‘ฉงชิ่ง’ เสริมสร้างความเข้าใจสองอารยธรรมโลก ‘จีน-กรีก‘

บทความถัดไป

ด่านบก ‘จีน-รัสเซีย’ ใหญ่สุดในจีน เร่งพัฒนาสู่ศูนย์กลางอุตสาหกรรม