ปักกิ่ง, 7 ต.ค. (ซินหัว) -- คณะนักวิทยาศาสตร์ของจีนค้นพบว่าชั้นแมนเทิลหรือชั้นเนื้อดาวของดวงจันทร์บริเวณด้านไกล เย็นกว่าชั้นเนื้อด้านใกล้ หลังจากวิเคราะห์ตัวอย่างดินจากด้านไกลของดวงจันทร์ ซึ่งเก็บโดยยานอวกาศสำรวจดวงจันทร์ฉางเอ๋อ-6 (Chang'e-6)

การค้นพบครั้งนี้มอบหลักฐานทางธรณีวิทยาเกี่ยวกับหินและธรณีเคมีที่บ่งชี้ความแตกต่างของอุณหภูมิระหว่างชั้นเนื้อด้านใกล้และด้านไกลของดวงจันทร์ ซึ่งเป็นชุดข้อมูลสำคัญที่จำเป็นต่อการอธิบายถึงวิวัฒนาการของดวงจันทร์

อนึ่ง การศึกษาดังกล่าวจัดทำโดยสถาบันวิจัยธรณีวิทยายูเรเนียมปักกิ่ง มหาวิทยาลัยปักกิ่ง และมหาวิทยาลัยซานตง และเผยแพร่ในวารสารเนเจอร์ จีโอไซแอนซ์ (Nature Geoscience)

หลี่จื่ออิ่ง หัวหน้านักวิทยาศาสตร์ของบริษัทนิวเคลียร์แห่งชาติจีน เผยว่าดวงจันทร์เปรียบเสมือนหนังสือบันทึกประวัติศาสตร์ของระบบสุริยะ และชั้นเนื้อของดวงจันทร์เป็น "บทหลัก" ของหนังสือเล่มนี้

ใต้เปลือก (Crust) ของดวงจันทร์มีชั้นเนื้อดาว ซึ่งเป็นชั้นที่มีปริมาตรมากที่สุดของดวงจันทร์ โดยกิจกรรมภูเขาไฟโบราณที่เคยเกิดขึ้นบนดวงจันทร์ เกิดจากการพุ่งขึ้นของสสารจากชั้นเนื้อดาวดวงจันทร์ ดังนั้น โครงสร้างภายในของดวงจันทร์ รวมถึงชั้นเนื้อ จึงเป็นหลักฐานสำคัญที่บ่งชี้ถึงวิวัฒนาการของดวงจันทร์

คณะนักวิทยาศาสตร์วิเคราะห์ตัวอย่างหินบะซอลต์และใช้เทอร์โมบาโรมิเตอร์ (thermobarometers) สามเครื่องเพื่อชี้วัดสภาวะอุณหภูมิ-ความดันภายใต้การตกผลึกของหินบะซอลต์ โดยหินบะซอลต์จากด้านไกลของดวงจันทร์ ซึ่งเก็บรวบรวมโดยยานฉางเอ๋อ-6 และมีอายุย้อนกลับไปถึง 2,800 ล้านปีก่อน แสดงให้เห็นว่าค่าศักย์ทางอุณหภูมิของชั้นเนื้อดาวของดวงจันทร์ด้านไกลนั้นมีอุณหภูมิต่ำกว่าหินบะซอลต์ด้านใกล้ ซึ่งยานฉางเอ๋อ-5 (Chang'e-5) นำกลับมาสู่โลก ราว 100 องศาเซลเซียส

นักวิทยาศาสตร์ใช้เคมีพื้นผิว (surface chemistries) ที่ได้จากดาวเทียมมาคำนวณค่าศักย์ทางอุณหภูมิของชั้นเนื้อดาว โดยกำหนดเป้าหมายไปยังภูมิภาคมาเร (Mare) ซึ่งเป็นพื้นที่สีเข้มที่ประกอบด้วยหินบะซอลต์บริเวณด้านใกล้และด้านไกล และพบว่าอุณหภูมิชั้นเนื้อดาวด้านไกลเย็นกว่าชั้นเนื้อดาวด้านใกล้ราว 70 องศาเซลเซียส

การศึกษาก่อนหน้านี้เผยความแตกต่างเด่นชัดระหว่างด้านใกล้และด้านไกลของดวงจันทร์ในด้านลักษณะภูมิประเทศ การกระจายตัวของแร่ธาตุ และลักษณะของหิน ยกตัวอย่างเช่น ด้านใกล้ค่อนข้างราบเรียบ ส่วนด้านไกลประกอบด้วยร่องน้ำ หุบเขา และหน้าผา อีกทั้งภูมิประเทศยังมีลักษณะเป็นคลื่นมากกว่า

ทั้งนี้ ด้านใกล้ของดวงจันทร์มีบริเวณมาเรอยู่ค่อนข้างมาก ซึ่งเป็นภูมิภาคที่มีหินบะซอลต์แบนราบอันเกิดจากกิจกรรมภูเขาไฟในยุคแรก และครอบคลุมพื้นที่ด้านใกล้ของดวงจันทร์มากกว่าร้อยละ 30 ขณะที่ด้านไกลมีมาเรราวร้อยละ 1-2 เท่านั้น

บทความก่อนหน้า

คำแรกของหนู! แพนด้ายักษ์ 'เม่ยจู' หม่ำมูนเค้กฉลองไหว้พระจันทร์

บทความถัดไป

ศึกษาชี้ยอดดับเกือบแสนจาก 'คลื่นความร้อน' ปี 2023 เชื่อมโยงการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ